Gisteren verbaasde ik me erover dat de vaarten en kanalen zo slecht dichtvroren. Bleek op veel plaatsen zo te zijn.
Vandaag is de situatie iets beter, maar er zijn nog grote windwakken in de vaarten. Zal op meren en plassen niet veel beter zijn. Zelfs onze ijsbaan (20cm water) heeft een hoek die door de wind nog open ligt.
Vanuit het verleden (ahum) kan ik me wel herinneren dit vaker meegemaakt te hebben. Bleek achteraf niet ernstig te zijn, het water werd goed doorwoeld, ja zelfs onderkoeld en na enige tijd klapte het ijs er in. Sommige stukken konden na 1 nacht bereden worden.
Ik denk dat we nu tegen dat kantelpunt aanzitten, Ate. De ijspluim van het KNMI liet voor water van 2m diep ook pas vanavond ijsgroei beginnen en mijn eigen berekeningen vanochtend of komende nacht, voor respectievelijk een beetje beweging en veel beweging (globale schatting). We komen op een punt waarbij de energieoverdracht verandert. Open water verliest enorm veel energie, zeker als het waait. Als het eenmaal is afgekoeld bevriezen alleen de rustigere stukken maar het merendeel blijft open door de wind.
Het water blijft veel warmte verliezen zodat de temperatuur tot aan de bodem tot het vriespunt daalt. Dan krijg je een kettingreactie: Het water raakt onderkoelt en er vormt bij de minst geringe kans ijslagen waardoor de golfjes minder ruimte krijgen zodat op nog meer plaatsen ijsvorming plaatsvindt. Die ijslaag groeit snel aan ondanks turbulentie onder het ijs. Dat komt omdat het water -0 graden is. In korte tijd onstaat flinke oppervlakten ijs wat snel aangroeit.
Is het leeuwendeel dicht gevroren dan komt de volgende fase. Bij een ijslaag wordt het energieverlies omgezet in ijsvorming. De afkoeling van het water wordt dan drastisch verminderd. Vanaf de bodem kruipt er weer warmte in het water en ook de zonnestralen verwarmen door het ijs heen. De temperatuur van het water loopt nu weer op. Tegelijkertijd komt het water tot rust, behalve op de plaatsen waar nog geen ijs ligt. Daar komt met de wind het warmere water aan de oppervlakte en gaat ijsvorming tegen. Dit zijn de echte windwakken. Hoe hard het ook vriest ze vriezen niet dicht zolang het blijft waaien.
Victor
