Schrijfseltje voor mijn schaatsvereniging

Tussen de bedrijven door probeer ik mijn schaatsvereniging in NL op de hoogte te houden van de ontwikkelingen, en omdat het allemaal studenten zijn mag het best wat genuanceerder of inhoudelijker dan wat je doorgaans ziet verschijnen. Onderstaand mijn laatste prulstuk (van gisteravond, met de 18z runs in het achterhoofd). Ik dacht, ik deel hem hier ook even. Nog tips?

Zoals atleten jaren trainen om op de Olympische Spelen 500m te knallen, zo trainen weeramateurs het "kaarten lezen" voor de momenten dat Thialf zijn intrede doet. Jarenlang, letterlijk, hebben we alleen maar stront en bagger langs zien komen. Braaf hebben we duizenden, misschien wel tienduizenden weerkaarten met niets anders dan westenwind, regen, en bovennormale temperaturen erop braaf bestudeerd voor de ene keer dat misschien... Heel soms was er dan een lichtpuntje, dan leek het alsof er iets aan kwam op de lange termijn. Enthousiast zeiden we dan tegen onze hond of kanariepiet (of in mijn geval: die arme Kees) dat er een kansje was op kouder weer. Meestal was er dan twee dagen later in de verwachtingen niet meer van over. Wéér een worst...

En dan nu, wat er nu op de weerkaarten verschijnt slaat alles. Vol ongeloof en verbijstering zitten de weernerds aan hun schermen gekluisterd de afgelopen dagen. De superlatieven zijn op. Gaat er iets historisch gebeuren? Een drukverdeling als in de huidige verwachtingen (let op: dus niet voorspelling!) heeft niet op de weerkaarten gestaan sinds 2012, maart 2013, en misschien wel langer geleden: de jaren '80, of de magistrale februari '56.

Laat ik, voordat we verder gaan tot de echte bespreking, hier een kleine kanttekening plaatsen: we leven eind februari. Begin maart staat al bijna op de kalender. In deze tijd van het jaar zijn de nachten niet zo lang meer, en staat de zon al hoog. Het echte winterseizoen is al voorbij in Nederland. Als je een term hoort als "historisch" of "kou" moet je daar eigenlijk meteen "voor de tijd van het jaar" achter denken.

Trouwens, om verdere speculatie voor te zijn: voor een Elfstedentocht zijn als absoluut minimum 90 a 100 zogenaamde Hellmannpunten nodig. De Hellmannscore, of koudegetal, van een winter verkrijg je door de negatieve daggemiddelden als absolute waardes bij elkaar op te tellen. Heb je twee dagen met gemiddeldes van -5, dan heb je dus tien Hellmannpunten gescoord. (Tussen haakjes: mijn woonplaats, Ås, zit nu op 256.5, 100 punten minder dan in een normale winter). Met diezelfde -5 heb je dus ongeveer drie weken nodig voor een Elfstedentocht. Wie ook nog bedenkt dat ijs minder hard aangroeit naarmate het dikker wordt en je dus eigenlijk nachten met -15 nodig hebt, heeft al snel door dat zóiets geks er absoluut niet meer in zit dit seizoen. Je moet eigenlijk al twee weken op natuurijs staan, voordat je überhaupt het E-woord kan laten vallen (take note, Erben).

Zo, nu dat is opgehelderd, over naar de orde van de dag.

Zoals in een eerdere post gezegd: de circulatie op grote hoogte is momenteel tegenovergesteld t.o.v. de normale situatie. De MJO zat sterk in fase 7. We verwachtten dus al volle steun voor een Scandinavisch hogedrukgebied. De komende 48 uur, de zéér betrouwbare termijn, bouwt er inderdaad een sterk "Scandihoog" op. De wind gaat daarmee in NL al snel om naar de oosthoek, maar omdat echte kou nog veraf is, vriest het alleen in de nachten. Overdag blijft het nog ruim boven nul.

Nu komt het spannende gedeelte. Het hoog sterkt zich in de dagen hierna en extreem koude lucht komt op transport. Die lucht is continentaal arctisch van oorsprong, de droogste en koudste luchtsoort die er is. Ik heb er even de recentste uitdraai voor zondag aanstaande bij gepakt (+120 uur) en daar wat leuke pijltjes in geplakt. Overigens, tot 120 uur vooruit (5 dagen) vinden we redelijk betrouwbaar, en de kou lijkt op die termijn dus wel binnen te sluipen, maar het liefst willen we dat binnen de magische 72 uur hebben. Als zekerheidje. Wordt het hierbij koud genoeg om te schaatsen? Ja, als dit uitkomt kunnen de schaatsen op beschutte plekken (Ankeveen?) wel uit het vet.

Maar kan het nog fout gaan, hoor ik u vragen. Ja, het kan zeker nog fout gaan. Paradoxaal genoeg schuilt het grootste gevaar in het feit dat er zó veel kou afzakt (tot -25ºC op 1500m hoogte) dat het hogedrukgebied opgeblazen wordt. Vooral koude lucht boven de Oostzee is notoir gevaarlijk en in mijn optiek een van de weinige manieren om de hele boel nog in het soepie te laten draaien. Mocht dat alsnog gebeuren, dan moet er een heel cohort weeramateurs kunstmatig een paar maandjes in coma worden gehouden. De komende drie dagen worden dus enorm spannend, dan weten we of en hoe de kou aankomend weekend binnen kan komen.

Later meer.